میرزا احمد علاءالدوله (?۱۲۸۳-۱۳۲۹) پسر بزرگ محمد رحیم خان علاءالدوله، نسقچی مشهور دربار قاجاریه بود محمد رحیم خان در زمان ناصرالدین شاه مشاغل متعدد از پیشکاری آذربایجان و همدان تا وزارت دربار را داشته است.
میرزا احمد خان در زمان صدارت عین الدوله در سال ۱۳۲۲ قمری حاکم تهران بود و در پی گرانی قند، به فلک بستن وچوب زدن تجار یکی از بهانه‌های شروع جنبش مشروطیت شد. جایگاه این خانواده در بین مردم مقبول ومطلوب نبود.
بعد از قتل امین السلطان وانتخاب شدن برادرش احتشام السلطنه به ریاست مجلس، علاءالدوله به همراه عده‌ای از درباریان از ترس جان اقدام به تشکیل انجمنی بنام انجمن خدمت کردند و باتشکیل جلساتی ضمن هواداری از مشروطه نامه‌ها و عریضه هائی به محمد علی شاه نوشته و او را به جانبداری از مجلس و مشروطه فراخواندند.
در واقعه کودتای اول محمد علی شاه (واقعه میدان توپخانه) فرستادن چند سرباز برای محافظت مجلس ومجلسیان توسط علاءالدوله ، باعث خشم شاه شده و دستور می‌دهد وی را احضار وپس از توهین زیاد او را فلک کرده وتبعید می‌نماید.
پس از پافشاری مجلس وبرگشت او از تبعید با تشکیل جلسات متعدد با نمایندگان مجلس مخالفت علنی با درباریان می‌نمود. در سال ۱۳۲۹ قمری وقتی از وی در خواست پرداخت بدهی‌های مالیاتی نمودند بنای مخالفت شدید با مورگان شوستر را گذاشت ودر جلوی منزلش با شلیک افرادی که خود را طرفدار مشروطه عنوان می‌کردند کشته شد.
میرزا احمد علاءالدوله پسر بزرگ محمد رحیم خان علاءالدوله، نسقچی مشهور دربار قاجاریه بود محمد رحیم خان در زمان ناصرالدین شاه مشاغل متعدد از پیشکاری آذربایجان و همدان تا وزارت دربار را داشته است. میرزا احمد خان در زمان صدارت عین الدوله در سال ۱۳۲۲ قمری حاکم تهران بود و در پی گرانی قند، به فلک بستن وچوب زدن تجار یکی از بهانه‌های شروع جنبش مشروطیت شد. جایگاه این خانواده در بین مردم مقبول ومطلوب نبود.
اما نام این فرد بر خانه ای در تهران به خوبی نشسته است که این روزها حال خوبی ندارد.
ماجرای خانه علاءالدوله تهران
خیابان فردوسی یکی از خیابان‌های شمالی- جنوبی قدیمی تهران است که در گذشته نام آن علاالدوله بود. در گوشه ی شمال غربی میدان توپخانه، دروازه و خیابان علاءالدوله یا باغ ایلخانی قرار داشت. شرایط این خیابان به طوری که اعتمادالسلطنه می نویسد، چنین بود: کوچه باغ ایلخانی بسیار طولانی است.در طرفین کوچه، درختهای خوبی کاشته شده و کوچه سنگ فرش است.
کنار نهرهای دو طرف، همه از سنگ است و شب ها با چراغ ها و فانوس روشن است. در حاشیه‌ی این کوچه، باغات و عمارات عالیه هست. در طرف راست، خانه و باغ و عمارات جناب احمد علاءالدوله وزیر دربار، امین السلطان و جناب ظهیرالدوله است.
در نقشه عبدالغفار به سال ۱۳۰۱ه.ق حدافاصل کوچه خندان در خیابان فردوسی (دندانساز سابق) و میدان امام خمینی (توپخانه سابق) نام املاک ورثه مرحوم امیر نظام به چشم می‌خورد. امیر نظام لقب محمد رحیم خان قاجار دوللوعلاالدوله است که در آن سال که نقشه عبدالغفار کشیده می شود، فوت می کند و به همین دلیل ذکر شده است «املاک ورثه مرحوم امیر نظام»
محمد رحیم خان قاجار دوللو علاالدوله پس از مرگ برادر بزرگش، حسن خان، که نسقچی باش بود، به این سمت دست یافت و در سفرهای پادشاه، مسئول نظم اردوها بود.در سال ۱۲۷۴ه.ق جزو نویسندگان وزارت خارجه و در سال ۱۲۷۸ به لقب علاالدوله ملقب شد. در ذیحجه ۱۲۸۳ه.ق که ناصرالدین شاه عازم خراسان بود محمد رحیم خان را به سمت بیگلربیگی(حاکم) تهران منصوب کرد و در سال ۱۲۸۴ق ریاست قورخانه به وی محول گردید.
براساس خاطرات احتشام السلطنه (پسر علاالدوله) در سال ۱۲۸۸ه.ق علاالدوله از محله ارگ و عمارت اجدادی خود به این قسمت نقل مکان می‌کند و املاک علاالدوله در آن زمان شمال به کوچه نکیسا (شهید شاهچراغی فعلی) حدفاصل فردوسی و لاله زار، مشرق به خیابان لاله زار، مغرب به خیابان فردوسی و جنوب به میدان سپه (امام خمینی فعلی) را شامل می‌شد که حدود ۵۰ هزار زرع بود. در ابتدا در این محدوده یک بنا مختصر بیشتر وجود نداشت و غالبا سبزی کاری و درخت قرار داشت که به مرور زمان علاالدوله در این مکان ساختمانهای جدید برای خود و فرزندانش به غیر از حاجب الدوله ایجاد می کند و کل فرزندان در این محدوده ساکن می‌شوند.
خانه علالدوله ۲ بار شناسایی شده است
در فاصله سال ۱۳۰۰ تا ۱۳۵۰ ه.ش، اطلاعات چندانی از این بنا وجود ندارد و همگان فکر می کنند این بنا تخریب شده است اما در اواخر دهه ۵۰ شمسی کارشناسان میراث فرهنگی این بنا را به عنوان بنای ارزشمند شناسایی می کنند و عکسهای این بنا تا قبل از انحلال عکسخانه میراث تهران در دهه ۷۰، وجود داشت؛ ولی با انحلال این مرکز و خروج نیروهای قدیمی از اداره کل میراث فرهنگی استان تهران،این بنا رو به فراموشی می رود. براساس عکسهای آن دوره این بنا سالم و سرپاست و خانواده‌ای در آن ساکن هستند. البته این عکس ها در آن زمان فقط گرفته می شود و کوششی برای ثبت بنا صورت نمی گیرد.
حدفاصل دهه ۵۰ تا سال ۷۴ شمسی نام و نشانی از این بنا وجود ندارد اما در سال ۱۳۷۴ در «طرح مطالعاتی بناهای ارزشمند شهر تهران» که به سفارش شرکت توسعه فضاهای فرهنگی شهرداری تهران توسط «شرکت مشاور رای فن» صورت می گیرد و اخیراً نیز خلاصه آن کار در قالب کتاب «بناهای ارزشمند تهران» توسط سازمان زیباسازی شهر تهران چاپ می شود، عکسهای این بنا به چشم می خورد.
گروه تحقیقاتی در آن سال از وجود مالک تاریخی بنا آگاه نبودند ولی با توجه به تاریخی بودن ملک، آن را جزو بناهای ارزشمند مستند نگاری می کنند. وضعیت این بنا در این دوره، سالم است ولی در اثر زمان دچار فرسایش شده است.
تالار آینه خانه علالدوله در آستانه مزایده
براساس اطلاعات کمیته پیگیری حفاظت از خانه‌های تاریخی تهران از ستاد اجرائی فرمان امام(ره)، نام از ملکی در خیابان فردوسی برده می شود که بایر است و تنها در آن یک تالار آینه وجود دارد. این ملک ۱۷۰۰متر است که از کوچه تئاتر دهقان پلاک۴۳ در خیابان لاله زار راه دارد. راه ورودی ملک از سینمایی در کوچه تئاتر دهقان است که سینما متعلق به ستاد اجرائی فرمان امام نیست.
این بنا در پشت دفتر آگهی‌های روزنامه کیهان در خیابان فردوسی به شماره شناسایی ۲۱-۱۲۴۰۳ قرار دارد و قیمت پایه ملک ۱۲ میلیارد تومان است. پس از اطلاع یافتن از این ملک، در مصاحبه با عبدالله انوار قدیمی‌ترین طهران شناس، وی مهر تائید بر تاریخی بودن این ملک می زند و ملک را متعلق به علالدوله می داند که در خاطرات احتشام السلطنه از این بنا تعریف شده است.
تهدید جدید برای میدان مشق
خانه تاریخی علاالدوله که امروز تبدیل به ۱۷۰۰ متر زمین بایر بر اساس اعلام ستاد اجرائی فرمان امام شده است، تنها بخش اندکی از ملک تاریخی علاالدوله است که در حد یک تالار آینه به گواه عکسهای میراث فرهنگی و شرکت توسعه فضاهای فرهنگی باقی‌مانده است.
نمونه این بنا را تالار آینه خانه نصیرالدوله در محله عودلاجان می‌توان عنوان کرد. تالار آینه خانه علاالدوله نیز همانند تالار آینه خانه نصیرالدوله در عودلاجان متراژی کمتر از ۱۵۰ متر دارد و الباقی زمین که یک هزار و ۵۵۰ متر مربع می شود، بایر است.
براساس صحبتهای محمد سالاری رئیس کمیسیون معماری و شهرسازی شورای شهر تهران اگر این بنا به یکی از سازندگان معروف تهران فروخته شود، برج سازی در این محل همانند سرای دلگشا در بازار یا مجتمع تجارت جهانی فردوسی در خیابان فردوسی اتفاق می افتد و این باعث چالش جدید برای حریم ثبتی و بلافصل میدان مشق و حریم ثبت نشده آثاری چون موزه استاد صنعتی، تئاتر نصر، تئاتر پارس و ساختمان بانک تجارت توپخانه (بانک شاهی سابق) خواهد شد.
میدان مشق یکی از مجموعه های ارزشمند تهران است که براساس صحبت های مسئولان میراث فرهنگی قرار است به عنوان یکی از بناهای دارای قابلیت ثبت جهانی به یونسکو ارائه شود و این ارتفاع سازی قطعا ثبت جهانی این مجموعه را به چالش می کشاند.
