باغ نگارستان بین سال‌های ۱۲۲۸-۱۲۲۲ هـ .ق. به فرمان فتحعلی‌شاه قاجار، با هدف ایجاد یک مرکز ییلاقی ـ حکومتی در خارج از دارالخلافه تهران ساخته شد. به دلیل وجود نقاشی‌ها و نگاره‌های متعددی از فتحعلی‌شاه و درباریان او در ساختمان‌های مختلف، این باغ به نگارستان شهرت یافت.
در این قصر ـ باغ عمارت‌ها و تالارهای باشکوهی چون عمارت دلگشا، تالار سلام، تالار قلمدان و چندین حوضخانه بر پا گردیده بود. باغ نگارستان رویدادهای تاریخی ـ سیاسی فراوانی را به خود دیده است که از جمله می‌توان به قتل دولتمرد آزاده ایرانی میرزا ابوالقاسم قائم مقام فراهانی به دست محمدشاه و عوامل او اشاره کرد.
در سال ۱۲۸۴ هـ .ق.، با اجرای طرح توسعه شهری ناصرالدین شاه، باغ نگارستان وارد محدوده شهر تهران شد و با کاسته شدن از اهمیت سیاسی آن در اختیار مؤسسات فرهنگی مختلف قرار گرفت. در زمان سلطنت مظفرالدین شاه به تبعیت از اروپا نخستین مدرسه فلاحت به سرپرستی آقای ((داشر)) و مدرسه صنایع مستظرفه به سرپرستی نقاش معروف محمد غفاری ((کمال الملک)) در این محل تأسیس شد.
به سال ۱۳۰۷ خورشیدی اعتمادالدوله قراگوزلو، وزیر فرهنگ ایران، باغ نگارستان را به عنوان محل دائمی دارالمعلمین عالی در نظر گرفت. سپس نقشه ساختمان یک مدرسه عالی با رعایت سبک معماری ایرانی ـ قاجاری و اصول مدرسه‌سازی توسط نیکلای مارکوف (معمار پناهنده روسی) در ضلع شمالی باغ نگارستان تهیه و اجرا شد.
در سال ۱۳۱۵ خورشیدی نیز عمارت بزرگ دیگری به عنوان کتابخانه در شمال شرقی باغ نگارستان بنا گردید و پروین اعتصامی ـ شاعر نامدار ـ به عنوان معاون این کتابخانه مشغول به کار شد.
