حتماً برای یکبار هم که شده گذرتان به پلههای اول تا هشتم خیابان ولیعصر(عج) افتاده است؛ کوچههای پلهداری که بیشک یکی از جاذبههای این خیابان قدیمی به شمار میرود و برای بسیاری از پایتختنشینان با خاطرههای مختلف عجین شده است. اما این کوچهها تنها کوچههای پلهدار شهر تهران نیستند.
در کوچهپسکوچههای این شهر بزرگ تا دلتان بخواهد از این کوچههای پلهدار وجود دارد؛ کوچههای تنگ و باریک و صدالبته پر پله محدوده بازار تهران، کوچههای پلهدار دربند و چهلپلههای فرحزاد از جمله این کوچهها هستند.
شاید برایتان جالب باشد بدانید این کوچههای پلهدار چطور خود را در شهرسازی شهر تهران جا دادهاند؛ آن هم در شرایطی که ساخت پله در کوچهها و معابر شهری هیچگاه در معماری ایرانی جایی نداشته است.
اینطور که پژوهشگران تهران قدیم میگویند قرار داشتن تهران در شیب باعث شده تا معماران ایرانی ناگزیر به ساخت کوچههای پلهدار شوند. نخستین کوچه پلهداری که در تهران شکل گرفت پله «نوروزخان» کنار خیابان ۱۵ خرداد است که این کوچه در دوره قاجار و برای تردد راحتتر بازاریها و مشتریها بهویژه در یخبندانهای زمستان ساخته شد.
بعد از آن در دوره پهلوی اول و برای ایجاد راه دسترسی بین خیابان ولیعصر(عج) و خیابان یوسفآباد، پلههای خیابان ولیعصر(عج) بالاتر از دوراهی سید جمالالدین اسدآبادی به وجود آمد که به نامهای پله اول، پله دوم، پله سوم و… شناخته میشوند. کمی بعد و در سالهای منتهی به پیروزی انقلاب اسلامی نیز چهلپلههای فرحزاد شکل گرفت، اهالی روستای فرحزاد که در دامنه کوه و در شیب روددره فرحزاد روزگار میگذراندند برای دسترسی راحتتر به باغها و آغلهای گوسفندان خود در دل کوهها، راه باغها و آغلها را پلهپله کرده بودند و بعدها که جمعیت ده زیاد شد و منازل مسکونی جای باغها را گرفت، همین پلهها تبدیل به کوچههای پلهدار و اصطلاحاً «چهلپله»های فرحزاد شد.
به اینترتیب پلهسازی در معابر تهران مرسوم شد و یکی یکی کوچهها و خیابانهای پلهدار در پایتخت شیبدار کشور به وجود آمد. در این میان از مسیر پلهای بوستان نهجالبلاغه هم میتوان بهعنوان جدیدترین نمونه پلهسازی در پایتخت نام برد.
