عصرها که حجرهداران بازار به خانههایشان در کوچه صدتومانی برمیگشتند، مهترها اسب و قاطر را زین میکردند. صاحبنامهای بازار سوار بر اسب و قاطر در بازار گشت میزدند و پی طلبهایشان از مغازهداران و خردهفروشها میرفتند. این قصه هر روزهای بود که در کوچه صدتومانی، کمی بالاتر از میدان محمدیه و درست همجوار بازار تهران تکرار میشد؛ کوچهای باریک و بلند که درست روبهروی بازار دروازهنو قرار دارد و از زمان شکلگیریاش در دوره قاجار به کوچه صدتومانی شهرت داشت.
«محمد افقی» قدیمیترین ساکن این کوچه میگوید: «دلیل نامگذاری این کوچه به صدتومانی این است که در زمان قدیم سرمایهداران بازار در آن سکونت داشتند و میگفتند سرمایه هرکدام صد تومان است که در دوره قاجار رقم چشمگیری بود. خانهها خیلی بزرگ بودند و هر خانه اصطبل و خدم و حشم داشت.» از باغهای بزرگ خرمالو و سیب این عمارتها، تک درختهایی در حیاط آپارتمانهای نوساز باقی مانده است که از دیوارهای بلند و از پشت نردههای فلزی به کوچه سرک کشیدهاند. تنها خانه قدیمی مربوط به دوره قاجار هم چند ماه پیش در این کوچه تخریب شده تا ملکی چند طبقه در آن ساخته شود.
قدیمیهای محله مولوی هنوز هم درختان اقاقیا را به خاطر دارند که سرتاسر کوچه را پر کرده بود و خانههایی با متراژ هزار و ۵۰۰ تا ۲هزار مترمربع و حیاطهای مرکزی و اتاقهای پنجدری را. همجواری با بازار چند سالی است که آپارتمانهای این کوچه را به انباری برای نگهداری از کالاهای عمدهفروشان مواد غذایی تبدیل کرده. مسجد «مقدس» نام قدیمیترین مسجد کوچه است که جز یک مأذنه قدیمی، بقیه اجزای معماری ۱۵۰ ساله آن از بین رفته است و تنها سردر یک عمارت قاجاری درست در انتهای کوچه به چشم میخورد.
مرضیه موسوی