میرزا تقی خان امیر کبیر علاوه بر سایر اقدامات عمرانی در کشور، امیرآباد را نیز در فاصله ۵ کیلومتری شمال غربی شهر تهران بنا نهاد. اعتماد السلطنه در این باره نوشته است: امیر در این قریه علاوه بر احیای اراضی و ایجاد قناتهای متعدد، باغ و امارتی معتبر نیز احداث کرد و به واسطه آب و هوای مطبوع تر آن نسبت به تهران اغلب برای استراحت به آنجا میرفت.
ناصرالدین شاه نیز به سبب نزدیکی این قریه به شهر برای تفریح به آنجا سفر میکرد. وی در یکی از این سفرها دستور احداث قورخانه را در کنار قریه امیرآباد داد. ظاهراً قورخانه همان ” قزل قلعه ” بوده که وسایل لشکری در آن نگهداری میشده است.
بعدها قزل قلعه در اختیار ساواک قرار گرفت و به زندان سیاسی تبدیل شد. این زندان پس از انقلاب اسلامی تخریب و در قسمتی از فضای آن میدان میوه و تره بار و بعدها فروشگاه شهروند قزل قلعه ایجاد گردید.
قسمت اعظم دیگری از زمینهای امیرآباد تا قبل از سال ۱۳۲۰، محل کشت گندم و جو بود. از سال ۱۳۲۰ تا ۱۳۲۴ امیرآباد در اختیار نیروهای نظامی آمریکایی قرار گرفت که بر حسب نیاز ساختمانهایی در آن احداث کردند، از جمله خوابگاه سربازان، تعمیرگاه موتوری، ساختمان بهداری، ساختمان تصفیه خانه آب، کارخانه برق و کارخانه یخ سازی.
اَمیرآباد یکی از محلههای شهر تهران است. امیرآباد در منطقه ۶ شهرداری تهران واقع شده و نام خیابان اصلی آن خیابان کارگرشمالی (خیابان امیرآباد) است.امیرآباد از سوی شرق به بزرگراه کردستان و محله یوسفآباد، از سوی غرب به بزرگراه چمران و محله گیشا، از شمال به بزرگراه شهید همت و محله ده ونک و از سوی جنوب به بلوار کشاورز محدود میشود.
بخشهای متعددی از دانشگاه تهران در این محدوده واقع شدهاند؛ از آن جمله میتوان به دانشکده علوم اجتماعی، دانشکده اقتصاد، دانشکده مدیریت، پردیس شماره ۲ دانشکدههای فنی، دانشکده فیزیک و دانشکده ادبیات و زبانهای خارجی اشاره کرد.
ورزشگاه دانشکده تربیت بدنی دانشگاه تهران و مؤسسه چاپ و انتشارات دانشگاه تهران از اماکن مهم آن هستند. علاوه بر بخشهایی از دانشگاه تهران، پردیس دانشگاه تربیت مدرس نیز در این محله واقع شده است.
همچنین سازمان انرژی اتمی ایران و راکتور تحقیقاتی تهران در شمال این محله قرار دارد. از مراکز دیدنی، تفریحی و رفاهی این محله نیز میتوان به پارک لاله، مرکز خرید لاله، بازارچه لاله، موزه هنرهای معاصر و موزه فرش اشاره کرد. همچنین هتل بینالمللی لاله (اینترکنتیننتال سابق) در مجاورت پارک لاله در این محله قرار دارد.
عکس ها از امین خسروشاهی، ایسنا