رد پای قلیان را که دنبال کنیم به روزگار صفویه میرسیم؛ زمانی که در بیشتر قهوهخانهها برای مشتری در کنار قهوه، قلیان هم میآوردند. سرقلیانها هم در اطراف تهران و قم تولید میشد. قلیان در مجالس اعیان و رجال درباری هم استفاده میشد. اما در این مجالس از سرقلیانهای انگلیسی استفاده میکردند. در واقع این سرقلیانها وارداتی بود و دولت ایران برای خریدشان باید هزینه هنگفتی میپرداخت.
در اسناد و نامههای امیرکبیر، صدراعظم ناصرالدین شاه قاجار آمده است: «قرار و مدار امیرکبیر چنان بود که صد دینار پول از ممالک محروسه ایران به دولتهای خارجه نرود. چنانچه در مجلس خان بابا سردار به خاطر شکوه امیری، قلیانی در مجلس آوردند در وقتی که بعضی از اهل سفارت حضور داشتند.
امیر اول تصدیق و تحسین فرمودند و بعد از قیمت پرسیدند. سردار عرض کرد: ۱۲تومان. امیر قلیان را بیرون آورده، حکم فرمودند از قلیان کار تهران استعمال نمایند. همین فقره در عموم اولیای دولت انتشار یافت. کلاً قلیان بدل به کار بردند.» در اواسط صدارت امیرکبیر نیز هنگام مراجعت از اصفهان در قم توقف کرد و با آوردن سرقلیان انگلیسی به مجلس که هرکدام ۵تومان قیمت داشت، امیر دستور داد سرقلیان را برداشته و به جای آن سرقلیان سفالی قم کار بگذارند. همین هم باعث شد تا سفالکاران تشویق شوند.
