سیر حملونقل شهری تهران از ۲۰۰ سال گذشته تا امروز حکایتهای شنیدنی دارد. مثل استفاده مردم تهران قدیم از اسب وگاری، واگن اسبی، درشکه، ماشین دودی، گار ماشین، ماشین مش ممدلی، اتوبوسهای دو طبقه و…
برای آشنایی با این سیرتحول و توسعه حملونقل میتوان کتابی با عنوان «از قاطر تا قطار» را مطالعه کرد. این کتاب نوشته «فاطمه خرامان» با پژوهشگری «حمید خلیلی» است. در این کتاب علاوه برتوضیحات داستانی، عکسها و تصاویر نقاشی شده از انواع وسایل نقلیه قدیمی با قدمت بیش از ۲۰۰سال میتواند خواننده را باخود همراه کند.
این کتاب به سیر پیشرفت و توسعه حملونقل شهری با حضور یک پدر و دختر پرداخته است که از زمان حال به گذشته سفر کردهاند و درطول سفر با شگفتیهای شرایط حملونقل در زمان گذشته آشنا میشوند و آن را برای مخاطب تعریف میکنند. تمام آنچه که این پدر و دختر شاهد آن هستند در این کتاب بهصورت داستان آورده شده است. تفاوت پوشش لباس و تغییر فرهنگ گفتاری آنها باعث میشود که اهالی تهران قدیم تصور کنند آنها گردشگران خارجی هستند.
در بخشی از این کتاب آمده است: «واگن اسبی تلقتلقکنان در حال حرکت است. تهرانی(پدر) روی نیمکتی نشسته و با اشتیاق بیرون را تماشا میکند. در خیابان و کنار واگن اسبی مردم با انواع وسیلهها در رفت و آمدند. سوار بر الاغ، اسب، قاطر و گاریها و درشکههایی که به اسب و قاطر بسته شدهاند. مردم باربرهای دوچرخ را خودشان حمل میکنند و با تقلا و نفس زنان از کنار واگن اسبی میگذرند و با حسرت به مسافران واگن اسبی نگاه میکنند.»
